Afrika’da Aslanların Yırtıcı Hayatı Tehdit Altında
Afrika’da doğal hayat alanlarının yüzde 95’ini insan yerleşimlerine kaptıran aslanlar, bir yandan av zevki ve kemik ticareti için maksat alınırken öbür yandan turistik hedeflerle tutsak ediliyor.
Her yıl 10 Ağustos’ta kutlanan Aslan Günü, bu sene kıtadaki yırtıcı ömür krizine dikkati çekmek için kritik bir mana söz ediyor.
Geçen yüzyıl nüfuslarının ve ömür alanlarının büyük çoğunluğunu beşerler nedeniyle kaybeden yabanî aslanların Afrika savanalarında hayat gayreti sürüyor.
Ömürlerini çelik teller gerisinde turistleri eğlendirerek geçiren binlerce tutsak aslan ise av aktifliği ismi altında katledilecekleri gün için hazır bekletiliyor.
Vahşi aslan nüfusu tehdit altında
Afrika Yırtıcı Hayat Vakfı bilgilerine nazaran, 2025 prestijiyle kıta 20 ila 25 bin yırtıcı aslana mesken sahipliği yapıyor.
Dünya Tabiat ve Doğal Kaynakları Müdafaa Birliğine (IUCN) nazaran, yaklaşık 14 bin 500 aslanın yaşadığı Tanzanya, bu açıdan dünyanın en büyük yırtıcı aslan popülasyonuna konut sahipliği yapıyor.
Güney Afrika Cumhuriyeti 3 bin 300’den fazla aslanla ikinci sırada yer alırken, Botsvana’da 3 bin, Kenya’da 2 bin 500 ve Zambiya’da 2 bin 350 civarında aslan olduğu biliniyor.
Kalan nüfus ise 20 Afrika ülkesine dağılmış bulunuyor.
Oxford Üniversitesi Yaban Hayatı Muhafaza Araştırma Ünitesinin 2025 tarihli raporu, bu ülkelerin birçoklarında aslan nüfusunun 250’nin altında kaldığını gösteriyor.
Bu durum, kıta genelinde doğal hayat alanlarının yüzde 95’e yakınını insan yerleşimlerine kaptıran aslan nüfusu için kıymetli bir kırılganlık oluşturuyor.
Kıta genelinde görülen, siyasi, ekonomik ve güvenlik sorunları de bu kırılganlığı daha önemli hale getiriyor.
Uzmanlar, geçen yüzyılın başından itibaren nüfuslarının yüzde 90’ından fazlasını kaybeden Afrika aslanlarının jenerasyonunun korunması için yıllık 3 milyar dolarlık finansman gerektiğini öngörüyor.
Afrika’nın “tutsak aslanları”
Araştırmalara, sırf yırtıcı tabiatta yaşayanlar dahil edilirken, tabiatından koparılıp insan esaretinde yaşayan “tutsak aslanlar” bu sayıların dışında kalıyor.
“Tutsak aslan” terimi, ticari gayelere hizmet etmek üzere, özel çiftliklerde insan elinde doğup büyüyen aslanları tanımlıyor.
Avlanma hünerlerinden mahrum ve insanlara alışkın oldukları için tabiata salınamayan bu hayvanlar, ticari turizmin değerli bir kesimi.
“Tutsak aslan” turizmi
Yaklaşık 3 bin 500 yırtıcı aslana konut sahipliği yapan Güney Afrika Cumhuriyeti, birebir vakitte en büyük “tutsak aslan” nüfusuna sahip ülkelerin de başında geliyor.
Dünya Hayvan Hakları Müdafaa Topluluğunun 2024 raporuna nazaran, Güney Afrika’daki 366 çiftlikte yaklaşık 8 bin “tutsak aslan” bulunuyor.
Yıllık 40 milyon dolardan fazla gelir getiren bu sanayi, ülkenin turizm gelirlerinin değerli kalemlerinden birini oluşturuyor.
Özel tabiat parkları ve çiftliklerde turistlere sergilenen aslanlar, 10–15 dolar giriş fiyatıyla ziyaret edilebiliyor.
Ek fiyat ödeyen ziyaretçiler yavru aslanları sevebiliyor, fotoğraf çektirebiliyor yahut bakıcıların besleme şovlarını izleyebiliyor.
“Tutsak aslan” avı
“Tutsak aslan” avının özel müsaade almak kuralıyla yasal olduğu Güney Afrika, dünya çapında aslan avcılığının en önde gelen merkezlerinden biri.
Humane Society International’ın 2022 tarihli raporuna nazaran, Güney Afrika’da 2014-2018 devrinde yılda ortalama 1000 “tutsak aslan” avcı turistlerin maksadı oldu.
Aslan avına en büyük talep ise başta ABD’liler olmak üzere Batılı turistlerden geldi.
AA muhabirinin, Güney Afrikalı turizm acentelerinden edindiği bilgiye nazaran, av partilerinin fiyatları, avın ve çeşidin niteliğine nazaran 2025 prestijiyle, 15 ila 70 bin dolar düzeyinde bulunuyor.
Bu av cinsleri, on binlerce dönümlük çiftliklerde 4 ila 10 gün süren safari tipleri halinde gerçekleştiriliyor.
Aslan kemiği ticareti
Batılı turistlerin avladıkları aslanların kemikleri ise başta Çin olmak üzere Uzak Doğu ülkelerinde lüks süs eşyası, takı ve afrodizyak üretiminde kullanılmak üzere ağır talep görüyor.
Yasal aslan sanayisine sahip tek ülke olarak en kıymetli tedarikçi Güney Afrika, son yıllarda ulusal ve milletlerarası baskıların tesiriyle kemik ticaretine kota uyguluyor.
Bununla birlikte, ağır talep nedeniyle son derece karlı bir kesim olan aslan kemiği ticareti, tutsak aslanların yanı sıra yırtıcı aslanları da avcıların gayesi yapıyor.
Güney Afrika, “tutsak aslan” sanayisini kapatma yolunda
Güney Afrika hükümeti, ulusal ve milletlerarası çevreci kuruluşların baskılarıyla 2022’den beri bu sanayinin sonlandırılması için çalışmalar yürütüyor.
Ormancılık, Balıkçılık ve Çevre Bakanlığı, bu yıl itibarıyla yeni çiftliklerin kurulmasını yasaklayan düzenlemeyi hayata geçirmeye hazırlanıyor.
