Araköy Ekmeği: Eşsiz Lezzet Dünya Sofralarında
İlçeye bağlı Araköy köyünde, bir asırdan fazla müddettir birebir ekşi maya ile yoğrulan ve taş fırınlarda odun ateşinde pişirilen coğrafik işaret dokümanlı Araköy ekmeği, zahmetli üretim sürecinin akabinde lezzetini hem ülke içine hem de ülke sonlarının dışına taşıyor. Bu eşsiz lezzet, Gümüşhane’nin dağlarından New York ve Mekke’deki sofralara kadar uzanan bir şöhrete kavuştu.
Araköy ekmeğinin sırrı sırf dört temel materyalde zımnî. Un, su, tuz ve yüz yılı aşkın müddettir nesilden jenerasyona aktarılan ekşi maya. Hiçbir katkı unsuru kullanılmadan hazırlanan bu ekmek, doğal ve sağlıklı yapısıyla öne çıkıyor.
Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası’nın teşebbüsleriyle Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan 2019 yılında “Coğrafi İşaret Tescil Belgesi” alan Araköy ekmeği, bu sayede hem kalitesini hem de klâsik üretim sistemlerini muhafaza altına aldı.
8 SAATLİK SABIR VE EMEĞİN ESERİ
Gümüşhane’nin kültürel bir mirası da olan Araköy ekmeğinin bir somununun sofralara gelme süreci ise 8 saatlik bir sabır ve emek gerektiriyor.
Özenle hazırlanan hamur, taş fırınlarda odun ateşinde yavaş yavaş pişiriliyor. Fırından çıktığında ortalama 4 kilogram tartıya ulaşan her bir ekmek, doyuruculuğu ve uzun müddet bayatlamayan yapısıyla da fark oluşturuyor.
Normal bir ailenin yaklaşık bir haftalık ekmek muhtaçlığını tek başına karşılayabilen bu bereketli lezzet, bilhassa kalabalık sofraların vazgeçilmezi oluyor.
MAHALLENİN İSMİNİ BİLE DEĞİŞTİRDİ
Araköy ekmeğine son yıllarda artan ağır talep, köyün toplumsal yapısını da etkiledi. Ekmek üretimi o kadar merkezi bir hale geldi ki, üretimin ağırlaştığı mahallenin ismi “Ekmekçiler Mahallesi” oldu.
SATIŞI KİLOYLA YAPILIYOR
Ekşi mayalı ekmek otoriteleri tarafından dünyanın en uygun ekmeklerinden birisi olarak nitelendirilen Araköy ekmeğinin satışı da adet üzerinden değil de kilo üzerinden yapılıyor.
Pişirildikten sonra neredeyse tüm üreticiler tarafından bölgedeki köy, yayla ve obalara götürülen, son yıllarda da hem internet aracılığı hem de öbür irtibat kanallarıyla Türkiye’nin dört bir tarafına hatta Mekke ve New York başta olmak üzere dünyanın dört bir yanına gönderiliyor.
“HİÇBİR KATKI KULLANMIYORUZ”
Ekmekçiler Mahallesinde Araköy ekmeğini dedesinden öğrendiği biçimde 20 yıldır yapmaya devam eden Ersoy Tozlu, “Dede mesleği olarak doğal ekşi mayalı tam buğday ekmeği üretiyorum. 20 yıldır işin içindeyim. Hiçbir katkı kullanmıyoruz. Yalnızca un, su, tuz kullanarak üretiyoruz. Dört saatte pişiriyoruz. Odun ateşiyle dört saat fırınımızı yakıyoruz. Dört saatte içeride kalıyor. Tam olarak doğaldır. Hiçbir katkısı yok. Hamurun mayalanması ve hazırlanmasıyla birlikte bir ekmek ortalama 8-9 saat aralığında ortaya çıkıyor. Hem ağır ağır 4 saatte piştiği için, bir de özü içinde olduğu için kabartma tozu ve öbür mayalar olmadığı için içi dolgundur, kendini korur, kabuğu da korur onu. Yani bir hafta on gün dayanma süreci var” sözlerini kullandı.
YAŞI BİR HAFTA KURUSU 1 YIL DURABİLİYOR
Araköy ekmeğini dilimleyerek tekrar fırına atıp 24 saat kuruttuktan sonra peksimet olarak da sattıklarını lisana getiren Tozlu, bunun da bir yıllık bir dayanma süreci olduğunu belirterek, “İkisini de satıyoruz yöreye nazaran. Yörenin damak tadına bağlı. Kimi yörelerde en çok kuruyu satıyoruz birtakım yörelerde en çok tazesini satıyoruz. İstanbul’a gönderdim. Birkaç sene evvel hacı amcalara verdim, hacca da gitti. Civar köy ve yaylalarda satış yapmak için ortalama 150-200 kilometre yol yapıyorum günlük. Bunu yiyen şayet alışırsa yani daima tüketen beşerler esasen bizi arar, daima isterler. Bazen konutlarına kadar götürdüğümüz yerler de var. Kargo da yapıyoruz. Vilayet dışına otobüslerle gönderiyoruz. Toptan satışlarımız da oluyor” diye konuştu.
“BİR DİYETİSYEN ÜZERE BİR EKMEK OLDUĞU İÇİN KİLO ALDIRMAZ”
İstanbul’da yaşayan ve sık sık memleketine gelen Münir Tozlu, “Emekli olduktan sonra köye gidip geliyoruz. Ben İstanbul bölgesinden Gümüşhane’nin ekşi mayalı buğday ekmeğini istek, talep üzerine haftalık gelip götürüyorum. Bu sefer 300 kiloluk ekmek götürüyorum. Lezzetli, doyumlu, rahatsız edici olmadığı için bu lezzeti tadanlar biliyor. Bu diyetisyen üzere bir ekmek olduğu için kilo aldırmaz. Bunu bilen arayıp buluyor. Lakin köyde buluyor, lakin İstanbul’da buluyor, ancak Türkiye’nin her yanında. Yani bu ekmek yaygınlaştı artık. Onun için de lezzetli, doyumlu rahatsız edici olmadığı için o lezzeti tadanlar biliyor” dedi.
“İSTANBUL’DA 300-400 KİLO GÖTÜRÜYORUM ANCAK İKİ GÜNDE BİTİYOR”
Yaş ekmeğin yanında kurutularak hazırlanan peksimetlerinin de ağır ilgi gördüğünü kaydeden Tozlu, “Çayda, kahvaltıda, yoğurtta, çorbada tadına doyum olmuyor. Yüklü olarak taze ekmek gidiyor. Ben İstanbul’a götürmek için 300-400 kilo alıyorum lakin iki günde bitiyor zaten” diye konuştu.
