Kandıra’da Karaya Oturan Gemi Kurtarılmayı Bekliyor
KOCAELİ’nin Kandıra ilçesi açıklarında karaya oturan Tanzanya bayraklı 81 metre uzunluğundaki 2 bin 135 ton alçı yüklü kuru yük gemisi, kurtarılmayı bekliyor. Karaya oturmuş haldeki gemi dronla görüntülenirken, etrafının yüzer bariyerlerle çevrildiği görüldü. Kocaeli Üniversitesi Denizcilik Fakültesi’nden Doç. Dr. Ozan Hikmet Arıcan, “Yakıtın transferi bir an evvel yapılmalı yoksa çok büyük bir risk. Gemi şayet daha fazla ağır havaya girerse, ziyan görürse, yakıt tankları da ziyan görecektir. Orada zira ambarlar, yakıt tankları hepsi bir bütün bir biçimde. Yakıt sızıntısına karşı her türlü tedbir alınmalı. Şayet gemi batarsa, birinci etapta yakıt sızacak” dedi.
Bartın’dan Ukrayna’ya giden Tanzanya bayraklı 81 metre uzunluğundaki 2 bin 135 ton alçı yüklü ‘RAPID’ isimli kuru yük gemisi, 18 Eylül’de Kandıra ilçesi Kefken Pembe Kayalıklar mevkisinde karaya oturdu. 6’sı Ukrayna, 1’i İran asıllı mürettebat gemide mahsur kaldı. İhbarla bölgeye, Kıyı Güvenlik Komutanlığına bağlı helikopter, bot, arama-kurtarma timi ile itfaiye ve sıhhat grupları yönlendirildi. Bölgede tesirli olan rüzgar ve çok dalgalar nedeniyle botla müdahale edilemeyince, helikopterle 7 mürettebat gemiden alınıp kıyıya çıkarıldı. Sıhhat durumlarının yeterli olduğu belirlenen mürettebatın Kıyı Güvenlik Komutanlığı’nda sözleri alındı.
GEMİNİN ETRAFI YÜZER BARİYERLE ÇEVRİLDİ
Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nün incelemelerinin akabinde geminin kurtarılması çalışmaları 1 haftadır sürüyor. Yakıtın denize sızma riskine karşı geminin etrafı yüzer bariyerle çevrildi. Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) Denizcilik Fakültesi’nden Doç. Dr. Ozan Hikmet Arıcan, etraf kirliliği riskine ait açıklamalarda bulundu.
‘KOLAY BİR SÜREÇ DEĞİL, EN AZ 2-3 AY SÜRECEKTİR’
Geminin kurtarılmasının uzun pazarlıklar, yüksek maliyet ve teknik uzmanlık gerektiren süreç olduğunun altını çizen Doç. Dr. Ozan Hikmet Arıcan, “Armatör ve klas kuruluşu, bunların bir klasının olması gerekiyor. Firma, gemi ve yük sahibi burada çok değerli. P&I (protection-indemnity clubs) dediğimiz sigorta firmaları var. Birebir kasko üzere düşünün; otomobilleri nasıl kasko ediyorsak, gemiler de bunlar tarafından kasko edilir. Eminim bunlar ortasında önemli bir pazarlık kelam hususudur. Sonucunda mutabakata varılarak bir kurtarma firmasıyla mutabakat yapılacaktır. Mutabakat sonucunda illaki kurtarma operasyonu başlayacaktır lakin bu kolay bir süreç değil, asgarî 2-3 ay sürecektir. Kolay olmamasının nedeni çok maliyetli. Nakdî maliyetleri çok yüksek. Bilhassa klas kuruluşu ve sigorta firmaları kendi spesifik, özel uzmanlarını buraya göndereceklerdir. Durumu kendileri gözetleyecektir ayrıyeten ben dalgıçların baktığına inanıyorum. Bu saate kadar bakmışlardır. Oturma formu, kurtarılma nasıl olacak, kurtarma operasyonuna katılacak firmalara gösterilecektir. Maliyetler bu halde çıkacaktır” dedi.
‘SU GİRİŞİ, BİLHASSA ALÇI TAŞIYAN BİR GEMİ İÇİN EZA OLABİLİR’
Operasyonun dikkatle planlanması gerektiğini belirten Doç. Dr. Arıcan, “Kurtarma operasyonu, römorkör dediğimiz çekme gücü, yüksek hizmet gemileriyle yapılması gerekiyor. Birinci etapta yakıt tanklarının küçük teknelere boşaltılması lazım. Yakıt tankları şayet boşaltılmazsa ya da yakın transferi olmazsa önemli manada sorun. Zira gemi orada kaldıkça kimi şeyler ziyan görecektir; gemi delinebilir, gemiye ziyan gelebilir. Bunlar büyük etraf kirliliklerine sebep olabilir. Biz aslında bu istikametiyle biraz tez edilmesi gerektiğine inanıyoruz. Kurtarma firması ile anlaşıldıktan sonra römorkörler oraya girebilecek. O sığ alana, kayalık alana girecekler, çok dikkatli bir formda gemiyi bağlayıp çekecekler. Çekme esnasında geminin ziyan göreceğine mutlaka inanıyoruz. Zira kayalıkların içerisine girmiş. Benim dikkatimi çeken, geminin ağır havalarda sallanmaması. Büyük bir sorun; gemi oturmuş, kayalıklara sıkışmış. Çekim, kurtarma esnasında, kesinlikle gemiye daha fazla ziyan verilecektir. Katiyen kabul edilebilir bir şey fakat yük ambarlarına su girişi, bilhassa alçı taşıyan bir gemi için meşakkat olabilir. Daha fazla tartı binecektir, geminin emniyeti için yeterli bir şey değil. Belli bir derinliğe, bilhassa sığ yerden daha derin bir alana getirildikten sonra öteki gemilerle üzerindeki yük alınabilir. Bence en mantıklı seçenek bu. 2 bin 200 tonluk alçı yükü olduğunu biliyorum. Alçı öbür bir gemiye transfer edilir ve bu formda gemiyi tersaneye ya da gemi söküm alanlarına götürülebilir. Götürme yeniden römorkörler eşliğinde yapılacaktır. Zira gemi ziyan görmüş. Makinesi çalışsa da o gemi artık gemi vasfından çıkmıştır” diye konuştu.
‘DAHA FAZLA GÜVENLİK TEDBİRİ HER VAKİT İYİDİR’
Yakıtın oluşturduğu etraf kirliliği riski konusunda ikazda bulunan Doç. Dr. Arıcan, şunları söyledi: “Yakıt çok değerli bir husus. Zira etraf kirliliği, büyük etraf felaketleri yakıtlardan olmuştur. Birinci etapta yapılması gereken, şayet deniz yüzeyine yakıt kaçarsa bariyerlerle çevirmek, bunu yapmışlar. Bariyerleri de çok dikkatli yapmak lazım. Şayet bir sızıntı olursa hiçbir yerden kaçırmaması gerekiyor. Geminin kestirimi tonajına nazaran, 200 tondan aşağı yakıtı olmaması lazım fuel oil ya da dizel oil. Yakıtın transferi bir an evvel yapılmalı yoksa çok büyük bir risk. En büyük risk esasen buradan kaynaklı. Birinci başta o yakıtın transferi gerekiyor. Bu türlü bir şey olursa ne olur? Gemi şayet daha fazla ağır havaya girerse, ziyan görürse, yakıt tankları da ziyan görecektir. Orada zira ambarlar, yakıt tankları hepsi bir bütün bir biçimde. Kayalıklara temas ederse, daha çok sürterse bu uygun bir şey olmayacak. Daha fazla güvenlik tedbiri alınması gerekiyor. Aslında bir bariyer değil, iki bariyer; etrafına daha fazla bariyer çekilerek muhafaza altına alınabilir. Bu da bir seçenek aslında; düşünülmeli. Tedbirin değerini almak lazım ki daha düzgün bir müdafaa formülü kurulabilir. Zira o alanlar hakikaten hoş alanlar. Hem görsel olarak hem de turistik bir yer; Pembe Kayalıklar. Daha fazla güvenlik tedbiri her vakit uygundur. Yakıt sızıntısına karşı her türlü tedbir alınmalı. Şayet gemi batarsa, birinci etapta yakıt sızacak.”
‘BU USUL KAZALARI UYGUN TAHLİL ETMEK LAZIM’
Makine arızası sonucu kumanda edilemeyen geminin, olumsuz hava kaideleri nedeniyle sürüklenerek karaya oturmuş olabileceğini kıymetlendiren Arıcan, “İnsan faktörünün olduğu her yerde sorun çıkıyor. Gördünüz, bu kaza da o denli. Makinedeki bir sorun durup dururken çıkmaz. Planlı bakımların düzgün yapılmaması, gemi makinesine gerekli tedbirlerin alınmaması bunlar büsbütün bir sorun. Gemi kazalarını önlemek nitekim mümkün değildir. Zira gemi sayısı o kadar fazla, milyonlarca gemi şu anda denizlerde. Minimize etmek gerekiyor, en aza indirmek için uğraşmamız gerekir. Etraf kirliliği yapmaması için, insan ölümlerinin olmaması için uğraşmamız lazım. İş güvenliği kıymetli, maddi hasarların en aza indirilmesi bizim için kıymetli. Bu biçim kazaları düzgün tahlil etmek lazım. Müdahale kısmı, süratli müdahalelerle etraf kirliliği önlenmemesi, insanların bir an evvel tahliye edilmesi. Şayet bunlarda güzel olursak daha az kayıpla kazaları atlatabiliriz lakin kazaları bitiremeyiz. Dünyanın hiçbir yerinde de bitiremiyorlar. Yakın vakitte birçok kaza oldu ve biteceğini muhakkak düşünmüyorum” dedi.
