NATO’dan İHA Tehdidine Yeni Strateji
Modern savaş teknolojisinin ayrılmaz modülü haline gelmeye başlayan insansız hava araçlarına (İHA) karşı çaba NATO’nun gündeminin birinci sıralarına tırmanmaya başladı.
Şu ana kadar İHA’lara milyon dolarlık silah sistemleriyle karşılık veren NATO bu alandaki hünerlerini artırma kararı aldı.
İttifak, İHA tehdidine orantılı ve tesirli karşılık vermeyi sağlayacak bir inisiyatifi devreye sokuyor.
Konu, 15 Ekim’de Brüksel’de bir ortaya gelen NATO savunma bakanları tarafından ayrıntılı biçimde masaya yatırıldı.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, toplantı sonrasında yaptığı açıklamada, İHA’lar üzere yeni sınamalarla çaba etmek için yeni tekniklerin görüşüldüğünü belirtti.
Rutte “NATO, İHA’larla gayret etmek için hem mevcut kapasitesini geliştirecek hem de yeni kabiliyetler üzerinde çalışacak” dedi.
NATO, İHA’lara karşı savunma konusundaki yeni adımlarını Eylül’de oluşturulan Doğu Muhafızı misyonu kapsamında atacak.
Doğu Muhafızı, geçtiğimiz haftalarda kuşkulu insansız hava araçlarının Almanya, Belçika, Danimarka ve Norveç, Rusya’ya ilişkin İHA’ların Romanya ve Polonya, Rus savaş uçaklarının ise Estonya hava alanını ihlal etmesi üzerine oluşturulmuştu.
NATO, bu misyon kapsamında birtakım hava savunma sistemlerini ve savaş uçaklarını ittifakın doğu cephesindeki ülkelere kaydırdı.
Yeni inisiyatif nasıl işleyecek?
NATO’nun toplu halde kullanılabilen ve düşük maliyetli İHA’larla çaba kapsamında devreye sokmaya hazırlandığı İnsansız Hava Sistemlerine Karşı Katmanlı Teşebbüs’ün (LCI-X) spesifik amaçları olacak.
NATO’nun öncelikli gayesi mevcut üst seviye sistemleri değiştirmek değil mümkün olan en az maliyetle düşük katman boşluğunu uygun biçimde doldurmak.
NATO, İran’ın Şahit modellerine dayanan, maliyeti epey düşük Rus Gerbera insansız hava araçlarına karşı bedelleri milyarlarca doları bulan savaş uçakları ve hava savunma sistemlerini devreye soktu.
Polonya hava alanına giren Rus İHA’sı, Hollanda’ya ilişkin bir F-35 savaş uçağından fırlatılan füzeyle düşürülmüştü.
NATO bu tabloyu değiştirmek, tehditle orantılı tedbirlerin hayata geçirilmesini sağlamak istiyor.
Avrupa Birliği (AB) Komitesi’nin Savunmadan Sorumlu Üyesi Andrius Kubilius da 14 Ekim’de Brüksel’deki bir konferansta bu hususa değinerek, “10 bin euroluk bir insansız hava aracını 1 milyon euroluk bir füzeyle vurmak sürdürülebilir değil” sözlerini kullandı.
Radarlar, elektro-optik sistemler ve radyo frekans sensörleriyle algılama yapacak olan LCI-X, elektronik karıştırma ve önleyici İHA’larla etkisizleştirme yapacak.
İttifak yetkilileri, komuta denetim sistemlerine entegre edilecek LCI-X’i, süratli ve kolektif inovasyonun NATO’nun klâsik güçlerini pekiştirebileceğini ve caydırıcılığı gerçek vakitli olarak sürdürebileceğini gösteren bir teşebbüs olarak değerlendiriyorlar.
Gerek Doğu Muhafızı gerekse LCI-X ile verilen bildiri ise “NATO karşılık vermeye hazırdır, dirençlidir, süratli öğrenir ve süratli adapte olur” halinde özetleniyor.
İHA teknolojisinin süratle gelişmesi ve çatışma halindeki tarafların birbirlerinin yaptığı değişikliklere ahenk sağlamak zorunda olmaları, oluşturulması planlanan savunma sistemlerinin de sıkça güncellenmesini zarurî kılacak.
Personel eğitiminin sıkı tutulmasının olmazsa olmaz olduğu da gerek NATO gerekse AB yetkilileri tarafından ağır formda lisana getiriliyor.
Aynı mevzuda iki farklı proje mi?
İHA’larla gayret yalnızca NATO’nun değil AB’nin de gündeminde.
AB Kurulu hava alanı ihlalleri sonrasında “İHA duvarı” oluşturulmasını önermişti.
AB Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas 15 Ekim akşamı Brüksel’de Birlik ülkelerinin savunma bakanlarını bir ortaya getiren toplantı öncesinde yaptığı açıklamada, “İHA’lar savaşı tekrar tanımlıyor. İHA savunma sistemlerine sahip olmak artık opsiyonel değil. Gayemiz, 2027 yılı sonuna kadar fonksiyonel anti-İHA savunma sistemlerine sahip olmak” dedi.
Hem AB’nin hem NATO’nun birebir mevzuda adım atmaya karar vermesi akıllara iki projenin çakışıp çakışmayacağı sorusunu getiriyor.
Bu soruya çok sık yanıt vermek zorunda kalmaktan yakınan Rutte, İHA’lara karşı tedbir konusunda NATO ve AB’nin farklı güçlere sahip olduğu görüşünde.
Genel sekretere nazaran NATO’nun gücü kabiliyetlerinde ve askeri kararlarında.
AB’ninki ise yumuşak gücüyle savunma endüstrilerini bir ortaya getirmek ve finansal kaynak sağlamak.
Rutte “AB’nin yaptıklarından mutluyum. Onlar da bizim yaptıklarımızdan mutlu. Birlikte çalışıyoruz. Burada yakın temas halindeyiz ve hiçbir mükerrerlik yok” dedi.
Kallas da Rutte’yle birebir çizgide:
“NATO’nun yaptığı işi tekrarlamıyoruz. Aslında birbirimizi tamamlıyoruz.”
Sadece doğu kanadı mı korunacak?
NATO’nun İHA’lara karşı savunma inisiyatifini Doğu Muhafızı misyonu kapsamında başlatması müdafaanın yalnızca doğu kanatta yer alan ülkeler için olabileceği tartışmalarını gündeme getirdi.
NATO, şu basamakta kapsam konusunda ayrıntı vermemeye itina gösteriyor.
Rutte, bahse ait tartışmaların sürdürğünü belirterek şunları söyledi:
“Sınırın ötesinden gelen bir insansız hava aracı ile kendi hava alanında ortaya çıkan bir insansız hava aracı ortasında neyin farklı, neyin birebir olduğu üzere bahislerde uzun tartışmalar yapabilirsiniz.
“Ve elbette, bu tartışmaları yapıyoruz.
” Ukrayna’dan dersler alıyoruz, dürüst olmak gerekirse, bildiklerimizi ve karar vereceklerimizi size tam olarak anlatmayacağız lakin sizi temin ederim ki, elbette tüm bunlar tartışmanın bir kesimi.”
AB kanadında, sağlanacak muhafazanın Avrupa geneline yayılması görüşü ön plana çıkmış durumda.
Kallas’ın hususa ait sözleri şöyle:
“İHA duvarı hakkında birinci kere konuştuğumuzda mevzu doğu kanadıydı fakat daha sonra öteki üye devletler İHA’ların örneğin gemilerden de gelebileceğini söylediler.
“Dolayısıyla bu, güneydeki üye devletler için de bir risk oluşturuyor.
“Bu nedenle İHA savunması kelam konusu olduğunda artık tüm Avrupa’dan bahsediyoruz.”
