Tarım için 824 milyar lira bütçe
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “2026 Merkezi İdare Bütçe Kanun Teklifimizde, Kırsal Kalkınma Programı, Tarım Programı, Toprak ve Su Kaynaklarının Kullanımı ve İdaresi Programı ile bitki sıhhati, hayvan sıhhati ve refahı, besin güvenilirliği bileşeni için toplam 824 milyar lira ödenek ayrılmıştır” dedi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türk Akademisi Siyasi Toplumsal Stratejik Araştırmalar Vakfı (TASAV) tarafından düzenlenen ‘Tarım Besin ve Hayvancılık Sempozyumu’na katıldı. Tarım ve Hayvancılık dalından birçok iştirakçinin yer aldığı program çerçevesinde tarım ve hayvancılık kesimindeki problemleri ve bu meselelere ait tahlil teklifleri ele alındı.
Program çerçevesinde bir konuşma gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, sempozyumun tarım, besin ve hayvancılık alanlarında mevcut durumun çok boyutlu biçimde ele alınması ve siyaset imal süreçlerine akademik katkı sağlanması açısından büyük değer taşıdığını tabir etti. Tarımın, stratejik bir kesim olduğuna vurgu yapan Yılmaz, geçmişte bilhassa belgesel savaşların ve pandeminin besin alanındaki oluşturduğu krizlerin bunun en büyük delili olduğunu tabir etti.
“Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla benim başkanlığımda hükümet içinde bir su kurulu oluştu”
Yılmaz, iklim değişikliği, su kıtlığı ve artan nüfus baskısının kıymetine de değinerek, son yıllarda farklı yağış rejimiyle karşı karşıya olunduğunu aktardı. Yılmaz, bu değişimin Türkiye’de epeyce fazla hissedildiğini söyleyerek, “Bu gerçekler ışığında politikalarımızı şekillendirmek durumundayız. Su ile ilgili şöyle bir bilgi arz edebilirim. Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla hükümet içinde de bir su kurulu oluştu benim başkanlığımda. Bir iç çalışma başlatmış durumdayız. Önümüzdeki periyotta bilhassa su sıkıntısı ile ilgili çok daha bütüncül, uzun soluklu bir siyaset setini milletimizin önüne getirmeyi planlıyoruz” açıklamasında bulundu.
“Türkiye’de başarılarımızı küçültmeye uğraş eden önemli bir kesim olduğunu görüyoruz”
Yılmaz, Türkiye’nin 206’dan fazla tarım eserini üreten güçlü bir tarım potansiyeline sahip olduğunun altını çizerek, “Sorunlarımız elbette var. Dünyada sorun olmayan bir ülke var mı? Bütün ülkelerde sıkıntılar var. Fakat şunu da söz etmek isterim. Türkiye’de daima bir formda karamsarlık gelmeye çalışan, başarılarımızı küçültmeye çaba eden önemli bir kesim olduğunu da görüyoruz. Tarım kesimiyle ilgili bunu çok daha ağır bir formda yaptıklarını görüyoruz. Onlara verilecek en hoş karşılık, ‘Halep oradaysa Arşın buradadır’ demektir” diye konuştu.
“Türkiye, zerzevat ve meyve üretiminde dünyada 4’üncü, bitkisel üretimde 11’inci sırada yer almakta”
Türkiye’nin ziraî üretimdeki başarısına da değinen Yılmaz, “Türkiye, zerzevat ve meyve üretiminde dünyada 4’üncü, bitkisel üretimde 11’inci sırada yer almaktadır. Hayvansal üretimde de misal bir muvaffakiyet kelam hususudur. Sığır eti, tavuk eti ve yumurta üretiminde Avrupa’nın lideri, su ürünleri yetiştiriciliğinde Avrupa’da 2’inci, dünyada ise 16’ıncı sıradayız. Bu gerçekleri de bilmemiz gerekiyor” bilgilerini paylaştı.
“IMF’nin iddialarına nazaran Türkiye iktisadı 16’ıncı büyük iktisadı pozisyonuna yükselecek”
Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Dünya Ekonomik Görünümü Raporu’nu açıkladığını hatırlatan Yılmaz, “Bu varsayımların gerçekleşmesi ortasında bu yıla ait yaptıkları kestirimlerin, dünyaya ait, bütün ülkelere ait yaptıkları iddiaların gerçekleşmesi ortasında sıralamadaki yerimizi bir üst basamağa taşıyacağız üzere görünüyor. Geçen yıl dünyanın 17’inci büyük ekonomisiydik nominal dolar bazında. Satın alma gücüne nazaran 12’inci büyük ekonomiydik 2024 yılında. İMF’in bu varsayımlarının gerçekleşmesi ortasında 2025 itibariyle Türkiye iktisadı dünyanın nominal dolar bazında 16’ıncı büyük iktisadı, satın alma gücü palitesine nazaran ise 11’inci büyük iktisadı pozisyonuna yükselmektedir. Avrupa’da da 4’üncü büyük iktisatta olacağız” dedi.
“Son 22 yılda Türkiye 110 milyar doları ziraî dış ticaret fazlası vermiştir”
Yılmaz, ulusal gelir içinde ziraî hasılasının hissesinin vakit içinde düşmesinin yanlış değerlendirildiğini, hizmet bölümünün geliştikçe hisse olarak tarım bölümünün hissesinin gerilediğini ve bunun ziraî hasılamızın geri gittiği manasına gelmediğini lisana getirdi. Yılmaz, şu sözlere yer verdi:
“Bakın 2002’de az evvel de söylendi. 24,5 milyar dolarmış toplam ziraî hasılamız. 22 yılda yaklaşık 3 kat artış göstermiş ve geçen yıl itibariyle 74 milyar dolara ulaşmış durumda. İnşallah yakın bir gelecekte 100 milyar doları da aşan ziraî hasılayı ülke olarak başaracağız. Tıpkı devirde tarım ihracatımız 2002’de yalnızca 3,8 milyar dolarken geçen yıl 32,6 milyar dolara yükselmiş. 2002’de bizim toplam ihracatımız 36 milyar dolar. Yani neredeyse ziraî ihracatımız geçmişteki toplam ihracatımıza yaklaşmış durumda. Son 22 yılda Türkiye 110 milyar doları ziraî dış ticaret fazlası vermiştir. Hani bazen muhalefet söylüyor da tarımda bilmem şuna muhtaç olduk mu sayılar ortada. Son 22 yılda elbette ithal ettiğimiz eserler olmuş. Elbette muhtaçlık duyduğumuz arzımızda bir meşakkat olduğunda onu telafi edici ithalatlarımız olmuş. Bu çok doğal. Bütün dünyada bunu yapıyor. Fakat toplam yaşına baktığımızda son 22 yılda 110 milyar dolar ziraî dış ticaret fazlası vermişiz.”
“Tarımda kendi muhtaçlığımızı da yüzde 90’dan fazla karşılar haldeyiz”
Son devirde ziraî alanda büyük gelişmeler yaşandığını lisana getiren Yılmaz, “Bugün 186 ülkeye 2 binden fazla tarım eseri ayrıyeten 104 ülkeye yerli tohum ihraç ediyoruz. Bu yerini tohum sıkıntısının üzerinde de biraz durmak istiyorum. Biz daima savunma endüstrideki başarımızı anlatıyoruz. Yüzde 20’lerdeyken geldiğimiz üretimiz yüzde 80’e aştık diyoruz. Oradaki başarımızın bile üzerinde bir performans var burada. Yüzde 20’lerin altından bugün ihracatçı bir pozisyona gelmiş durumdayız. Kendi gereksinimimizi da yüzde 90’dan fazla karşılar haldeyiz” biçiminde konuştu.
Su alanında da kıymetli bir dönüşüm sağlandığını tabir eden Yılmaz, toplamda 3 milyon 350 milyar lira meblağında yatırım yapıldığını ve bu yatırım ile Cumhuriyet tarihinde yapılan toplam baraj sayısının 3 katı kadar yeni baraj inşa edildiğini kaydetti.
“Gıda, tarım ve hayvancılık ve su idaresini kapsayan program ödeneklerimizde yüzde 26’lık bir artış gerçekleştirildi”
“Türkiye’nin Yüzyılını üretimin ve üreticinin yüzümü yapma gayesini benimsediklerini ve bu doğrultuda çalışmalarını sürdürdüklerini vurgulayan Yılmaz, “Gıda, tarım ve hayvancılık ve su idaresini kapsayan program ödeneklerimizde önümüzdeki yıl için yüzde 26’lık bir artış gerçekleştirildi. Gelecek yıl beklediğimiz enflasyon yüzde 20’nin altında. 2023’te 65’li yıllık enflasyonumuz, 2024’te 44’e geriledi. Bu yıl sonu itibariyle 30’un altını varsayım ediyoruz. İnşallah o civarda gerçekleşecek. Gelecek yılda ise 20’nin altında bir enflasyon ödüyoruz. Münasebetiyle bu 26’lık artış kıymet olarak kıymetli bir artışa tekabül ediyoruz” sözlerine yer verdi.
“2026 bütçesinde besin, tarım ve hayvancılık bölümüne 824 milyar lira ödenek ayrıldı”
Yılmaz, besin, tarım ve hayvancılık ve su idaresini kapsayan program ödenekleri kapsamında 2026 Merkezi İdare Bütçe Kanun Teklifinde artış yaptıklarını lisana getirerek, şu sözlere yer verdi:
“Bütçemizden de bu alanlara kaynak ayrılmaya devam ediyoruz. Meclisimize gönderdiğimiz bütçe teklifimizden Kırsal Kalkınma Programı, Ormanların ve Tabiatın Korunmasıyla Sürdürülebilir İdaresi Programı, Tarım Programı, toprak ve su kaynaklarının kullanımı ve idaresi programı ile bitki sıhhati, hayvan sıhhati ve refahı besin güvenliği birleşimi için toplamda 824 milyar lira ödemek ayırmış bulunmaktayız. Meclisimizin takdiriyle inşallah bu ödenekleri halkımız, çiftçimiz rahmete dönüştürecek.”
Yılmaz, suyla ilgili çok daha geniş bir hazırlık içinde olduklarına dikkati çekerek, “Deniz suyunun tatlı suya çevrilmesinden açık sistem sulamaların kapalıya dönüştürülmesine, yapay zekanın kullanımına varıncaya kadar çok sayıda aksiyonu, bitki desenini dönüştürücü çalışmaları hayata geçirmeye kararlıyız. Bu yeni olağana Türkiye olarak kendimizi hazırlamak ve buradaki riskleri bertaraf etmek durumundayız. Bu çalışmalarımız muhakkak bir evreye geldiğinde kamuoyuyla daha geniş bir halde paylaşacağız. Burada da yeniden akademik dünyanın, tüm ilgili tarafların yeniden niyet kuruluşlarının ortaya koyacakları fikirler, bizim için yol gösterici olacaktır” diye konuştu.
“23,5 milyar Türk lirasını dondan etkilenen çiftçilerimize tahsis ettik”
Yılmaz, doğal afetlerin üretim üzerindeki tesirlerini azaltmak gayesiyle Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi (TARSİM) sistemiyle tarım ve hayvancılık üreticilerinin teminat altına alındığını vurguladı. Çiftçilerin sigorta sistemlerine iştirakinin kıymetine vurgu yapan Yılmaz, “Bu sene maalesef tarımda hem don hem kuraklık, tıpkı yıl ikisini birden yaşadık. Bunun hem büyüme üzerinde hem enflasyon üzerinde bir ölçü olumsuz tesirleri oldu. Lakin biz bu devirde de ‘TARSİM var.’ demedik. Devlet bütçemizden de yanlış hatırlamıyorsam 23,5 milyar Türk lirasını bu takviye için ayırdık. Bilhassa çiftçilerimizin gelecek üretim dönemine yönelik girdi tedarikini garanti altına alacak halde 23,5 milyar Türk lirasını da dondan etkilenen çiftçilerimize tahsis ettik” açıklamasında bulundu.
“Tarım dalı; üretimden pazarlamaya, idareden finansmana kadar çok boyutlu ve disiplinler ortası bir yapıya sahiptir”
TASAV Başkanı İsmail Faruk Aksu ise, insanoğlunun temel ve eski faaliyet alanlarından birinin tarım uygulamaları olduğuna dikkati çekerek, medeniyetlerin doğması ve gelişmesinde kıymetli etkenlerden birisi olduğunu kaydetti. Tarım ve hayvancılık, ekonomik faaliyetler olmasının yanında öncelikli stratejik bölümler olduğunu lisana getiren Aksu, “Tarım varsa hayat vardır ve hayat kalitesi, aldığımız besinin niteliğiyle yakından bağlıdır. Tarımın sürdürülebilirliği ise doğal kaynakların rasyonel kullanımıyla gerçek orantılıdır. Gerçekten iklim değişikliği, su kaynaklarının azalması, pandemi üzere global problemler karşısında tarımın stratejik kıymeti daha düzgün anlaşılmakta, tekrar fark edilmektedir. Tarım bölümü; üretimden pazarlamaya, idareden finansmana kadar çok boyutlu ve disiplinler ortası bir yapıya sahiptir. Teknoloji tabanlı, yüksek verimlilikte ve kaliteli eser üreten, doğal kaynakların istikrarlı kullanımını gözeten bir yapı; tarım bölümünde çağdaş dönüşümün anahtarıdır. Tarıma ait amaçlara ulaşılması; faal tarım siyasetlerinin yanında şehircilik, kırsal kalkınma, ticaret, sanayi ve istihdam siyasetleriyle uyumlu entegre programların uygulanmasını da gerektirmektedir” sözlerini kullandı.
Konuşmasının akabinde Yılmaz’a, TASAV Mütevelli Heyeti ve Vakıf Başkanı İsmail Faruk Aksu tarafından, ismine dikilen fidanın sertifikası takdim edildi. – ANKARA
